Số liệu thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh Vĩnh Long cho thấy hiện nay, diện tích trồng khoai lang (chủ yếu là khoai lang tím giống Nhật) trên địa bàn tỉnh đạt con số kỷ lục, gần 9.500 ha. Trong đó, diện tích khoai lang chủ yếu tập trung ở huyện Bình Tân và thị xã Bình Minh.
“Hồi sinh” bất thường
Dạo quanh các cánh đồng ở 2 địa phương này, đâu đâu chúng tôi cũng thấy bạt ngàn ruộng khoai lang chuẩn bị bước vào vụ thu hoạch.
Đang cặm cụi vén những dây khoai bò ra ngoài mép luống để tiện tưới tiêu, anh Nguyễn Văn Dũng (ngụ xã Thành Lợi, huyện Bình Tân) cho biết vụ khoai này anh xuống giống được 2 công. Trước Tết, nhiều hộ xung quanh thu hoạch và bán tại ruộng chỉ khoảng 590.000 đồng/tạ (60 kg) nhưng anh Dũng vẫn hy vọng tới khi mình thu hoạch thì giá khoai sẽ nhỉnh hơn.
“Dù chưa biết giá sẽ như thế nào nhưng sau khi thu hoạch, tôi vẫn sẽ tiếp tục cải tạo đất để xuống giống vụ khoai mới. Ở xã này có khối người đi thuê đất để trồng khoai với giá từ 2-4 triệu đồng/công/năm, hy vọng thương lái Trung Quốc (TQ) quay lại thu mua. Do vậy, mình có đất thì tội gì không trồng” - anh giải thích.
Cạnh xã Thành Lợi là xã Thành Đông, nơi được xem là “thủ phủ” khoai lang ở Vĩnh Long. Một hộ dân ở đây khẳng định năm 2012, thương lái TQ mất dạng sau thời gian thao túng giá khiến không ít nông dân sống dở chết dở vì ruộng khoai chẳng ai ngó ngàng tới. Những vụ tiếp theo, diện tích khoai lang ở Vĩnh Long giảm đi đáng kể, giá cả cứ lên xuống thất thường. Tuy nhiên, gần đây thì phong trào trồng khoai lại “hồi sinh” đến mức bất thường. Trung bình cứ 10 hộ ở xã Thành Đông thì có đến 8 hộ trồng khoai hoặc cho thuê đất để trồng.
Phớt lờ cảnh báo
Ngoài lý do ít tốn công chăm sóc so với các loại rau màu khác, không ít người trồng khoai ở Vĩnh Long còn có lý do khá “đặc biệt” để đua nhau xuống giống khoai lang: Giá khoai sẽ tăng mỗi khi xuất hiện thương lái TQ đến thu mua.
Bà Tuyền, ngụ xã Thành Đông, cho biết gia đình bà trồng khoai lang gần 10 năm nay. Bình thường, sau khi thu hoạch khoai thì thương lái tại địa phương đến ruộng để thu mua với giá thấp, dù ai cũng biết họ mua để xuất sang TQ với giá khá cao. Cứ mỗi khi có bóng dáng thương lái TQ trực tiếp đến ruộng hỏi mua thì giá khoai tăng lên rất nhiều. Có thời điểm, thương lái TQ mua với giá gần 14 triệu đồng/tạ khoai. “Tôi cũng ngại bán cho thương lái TQ vì sợ họ quỵt tiền. Tuy nhiên, nếu họ trả tiền sòng phẳng và mua giá cao hơn thương lái địa phương thì tui vẫn bán cho họ, như thế còn hơn bị thương lái trong nước ép giá” - bà Tuyền nói.
Chị Nguyễn Thị Thúy, một người hàng xóm của bà Tuyền, tâm sự: “Vụ khoai này, tui và bà con ở đây đang trông đợi thương lái TQ sang mua. Diện tích khoai lang tăng vọt thế này thì chắc chắn thương lái trong nước sẽ viện đủ lý do để ép giá nhà nông”…
Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ của Phòng NN-PTNT huyện Bình Tân thừa nhận diện tích khoai lang vụ này tăng một cách đột biến. Ngành nông nghiệp huyện cũng đã nhiều lần khuyến cáo bà con nông dân không nên chạy đua trồng khoai mà phá bỏ các loại rau màu khác để rồi phải gánh chịu hậu quả rớt giá thê thảm như những vụ trước đó. Thế nhưng, người dân dường như vẫn bỏ mặc lời cảnh báo này.