Khi chính khách bị chê vì nói quá thật!

Nguyên do là bởi thị trường trước nay luôn chờ đợi các phát biểu của người đứng đầu Cục Dự trữ liên bang Mỹ nhằm biết trước lúc nào lãi suất sẽ tăng. Từ lúc khủng hoảng tài chính nổ ra cho đến nay, lãi suất tái cấp vốn của Fed nằm ở mức từ 0 phần trăm đến cao lắm là 0,25%. 

Theo các nhà kinh tế, bà Yellen đã "lỡ lời" tại cuộc họp báo hôm thứ tư vì nói quá thật tình. 

Nhưng trước giờ cựu Chủ tịch Fed ông Ben Bernanke luôn dùng ngôn từ lấp lửng mỗi khi đưa ra tuyên bố gì liên quan đến lãi suất. Ngay cả thông báo chính thức của Ủy ban Thị trường mở của Fed (FOMC) là nơi quyết định lãi suất này cũng dùng cách nói mơ hồ: “Có khả năng sẽ phải duy trì tầm mức đã nhắm tới hiện nay đối với lãi suất tái cấp vốn trong một thời gian đáng kể nữa sau khi chương trình mua trái phiếu kết thúc”.

Theo tường thuật của Bloomberg, khi được hỏi “một thời gian đáng kể nữa” có nghĩa là sao, thì lẽ ra trong vai trò tân Chủ tịch Fed, bà Yellen phải nói, đại khái chúng tôi không thể nói cụ thể được vì nhiều lý do, vân vân... Với lịch sử gần 20 năm gắn bó với Fed trong nhiều cương vị ắt bà Yellen phải biết cách nói úp úp mở mở này để khỏi tác động lên thị trường.

Vậy mà bà đã nói thẳng: “Bạn biết đó, khung thời gian như thế thì khó nói cho rõ nhưng, bạn biết đó, có lẽ nó có nghĩa đâu đó trong vòng chừng sáu tháng hay gần gần như thế”. Chuyện mới xảy ra vào hôm thứ Tư tuần này.

Đây là thông tin quan trọng vì thị trường trước đó cứ tưởng lãi suất chưa thể tăng ở mốc thời gian sớm như thế. Vậy là lãi suất thương mại tăng, giá cổ phiếu giảm. Lời phát biểu đó đã đẩy thị trường cổ phiếu lao dốc, theo nhận xét của những nhà quan sát thị trường.

Cũng lạ cho tâm lý con người, bởi họ trông chờ thông tin từ Fed nhưng chờ loại thông tin mờ mờ ảo ảo để còn đồn đoán và đánh bạc với tiên đoán của từng người. Nay bà Yellen nói thẳng quá nên hầu như không còn cơ hội cho các nhà đầu cơ kiếm lợi nữa khi thị trường phản ứng một cách đồng nhất.

Thế mà trong bản tin phân tích thị trường của nhiều tổ chức, các nhà kinh tế đều cho rằng nói cụ thể như bà Yellen là một sự “lỡ lời”. Bloomberg mở đầu một bản tin bằng câu “Janet Yellen có thể đã phạm phải một sai lầm đáng kể đầu tiên trong cương vị chủ tịch Fed. Lỗi của bà: nói cụ thể trong khi tình huống đòi hỏi phải nói chung chung”. Một nhà kinh tế khác so sánh bà với người tiền nhiệm Bernanke để nói rằng ông Bernanke dù sao cũng sẽ khôn ngoan mà dùng cách nói tránh trong trường hợp này.

Bản tin Bloomberg kết luận có thể đoán các thành viên khác trong FOMC sẽ yêu cầu bà Yellen bám lấy kịch bản trả lời báo chí ở lần họp báo sau.