Ai đã đánh cắp 400 triệu USD Bitcoin của Mt. Gox?

 Sự sụp đổ của Mt. Gox

Người dùng bắt đầu cảm thấy sợ hãi. Sau sự sụp đổ của Mt. Gox, có thể họ sẽ không bao giờ lấy lại được tài sản Bitcoin của mình nữa. CEO Mark Karpeles của Mt. Gox khẳng định rằng: “Chúng tôi quyết định khóa tất cả các giao dịch để bảo vệ Mt. Gox và cả người dùng của chúng tôi”. Karpeles khẳng định với Reuters, công ty này sẽ sớm được mua lại, song dưới sức ép của các nhân viên điều tra luật tại cả New York và Tokyo, rất có thể Mt. Gox sẽ không có một kết thúc có hậu.

Không có một đơn vị nào đứng ra bảo hiểm cho các khoản gửi của người dùng trên Mt. Gox. Trong trường hợp Mt. Gox thực sự bị “vỡ nợ” (nợ xấu, không thể chi trả), tất cả các khoản tiết kiệm bằng Bitcoin của người dùng trên Mt. Gox sẽ bị xóa sạch, hay nói chính xác hơn là biến mất hoàn toàn và không bao giờ quay trở lại với họ.

Theo văn bản có tên “Bản nháp Phương hướng giải quyết khủng hoảng” của Mt. Gox, thì việc để sàn giao dịch Bitcoin này sụp đổ sẽ dẫn tới cái chết của toàn bộ cộng đồng Bitcoin. “Đây không còn là để cứu Mt. Gox nữa. Đây có thể là dấu chấm hết cho toàn bộ Bitcoin, ít nhất là với gần như toàn bộ cộng đồng”.

Nếu sụp đổ, số lượng Bitcoin bị “kẹt” trong Mt. Gox có thể lên tới hàng triệu Bitcoin. Vụ trộm lịch sử này đã khiến gần 6% tổng số Bitcoin toàn cầu biến mất, và khoản thiệt hại này là gần như không thể giải quyết được. Người ta cho rằng Mt. Gox sẽ cần 200.000 đồng Bitcoin từ các nhà đầu tư và cộng đồng để có thể sống sót.

Có rất nhiều người đầu tư vào Bitcoin với hi vọng vào tương lai lâu dài và sự phổ biến của đồng tiền ảo này, và bởi vậy khả năng Mt. Gox được “cứu” vẫn có thể xảy ra. Rõ ràng, sự sụp đổ của Mt. Gox sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực tới hình ảnh và những gì Bitcoinđã gây dựng được.

Ai đánh cắp lượng Bitcoin khổng lồ của Mt. Gox

Theo văn bản bị rò rỉ, các vụ trộm Bitcoin đã “xảy ra trong hàng năm liền mà không ai biết”, hay nói cách khác là kẻ trộm đã thực hiện thành công các vụ trộm từ trước khi Bitcoin bắt đầu tăng giá và trở nên nổi tiếng.

Ngay từ ban đầu, các tài khoản Bitcoin của Mt. Gox đã bị rò rỉ mà không ai biết, nhưng khi Bitcoin bắt đầu bão giá, vụ trộm tiền ảo này trở thành vụ trộm “kinh khủng” nhất trong lịch sử thế giới. Nếu như Bitcoin là một hệ thống an toàn về mặt kỹ thuật, tại sao điều này lại có thể xảy ra?

Lời giải thích công khai mà Mt. Gox đưa ra là “lỗi hệ thống giao dịch”, và đội ngũ (chỉ có 18 người) của Mt. Gox không đủ sức để phát hiện ra lỗ hổng này. Mt. Gox có vẻ đã không chuẩn bị gì để đối phó với lỗi này, sàn giao dịch này cũng bị tấn công quá sớm và do đó bị thiệt hại khổng lồ.

Các sàn giao dịch khác đã từng gặp lỗi hệ thống, song cũng chỉ mất vài giờ để hồi phục và không bị thiệt hại nhiều. Rõ ràng kẻ cắp đã đặt Mt. Gox làm mục tiêu ưu tiên hàng đầu.

Vụ trộm khiến Mt. Gox và người dùng mất 744.408 Bitcoin, tương đương với 6% số Bitcoin có mặt trên thị trường ở thời điểm này.

Ngay cả các khâu kiểm kê đơn giản nhất cũng có thể phát hiện ra rằng các tài khoản của Mt. Gox đang bị rò rỉ tiền, song Mt. Gox đã đợi đến phút cuối cùng mới thông báo tới người dùng – khi mà thiệt hại đã trở nên khổng lồ.

Mark Karpeles (phải), CEO của Bitcoin

Do đó, rất nhiều người nghi ngờ rằng vụ tấn công Mt. Gox xảy ra từ bên trong. Không ai nghĩ rằng CEO Karpeles là chủ mưu, bởi Mt. Gox là lý tưởng cả đời của anh ta, song Mt. Gox có tới 18 nhân viên và bất cứ ai cũng có thể là chủ mưu – nếu như đây thực sự là một vụ trộm “tay trong”. Song, lý do vẫn có thể là do Mt. Gox quá kém cỏi về mặt kỹ thuật và không đủ sức chống lại các cuộc tấn công từ bên ngoài.

Vụ 2,7 triệu USD từ Silk Road 2.0 “biến mất” gần đây cũng được cho là xảy ra từ lỗi giao dịch. Ngay sau khi vụ trộm này diễn ra, người dùng đã nhanh chóng buộc tội những kẻ điều hành của trang này. Các đồng tiền bị đánh cắp đã nhanh chóng bị mang “rửa” và cộng đồng gần như không thể lần theo các dấu vết quá nhỏ bé. Quá trình đào tẩu, dù có phức tạp đến mấy, cũng đã diễn ra.

Phản ứng của cộng đồng Bitcoin trong những ngày vừa qua cho thấy rõ ràng người dùng đang cảm giác bị phản bội bởi Mt. Gox, bởi cả sự kém cỏi và có thể là cả ý đồ xấu của sàn giao dịch này. Các sàn giao dịch cạnh tranh coi Mt. Gox là “một tay chơi xấu cần phải bị ‘tiêu diệt’”, trong khi những sàn giao dịch khác coi Mt. Gox là “khối u” của cộng đồng.

Ai sẽ cứu Mt. Gox?

Trụ sở của Mt. Gox tại Tokyo

Rất tiếc cho Mt. Gox, không có nhiều người ủng hộ cho giải pháp cứu trợ sàn giao dịch này (và các khách hàng của họ). Bitcoin được xây dựng để trở nên độc lập, không chịu ảnh hưởng bởi các cuộc khủng hoảng tài chính, và bởi vậy trong khi các công dân có trách nhiệm phải trả tiền thuế, họ không bị ép buộc phải cứu Mt. Gox và cũng sẽ không làm như vậy.

Kết luận nói chung của cộng đồng Bitcoin giờ là “Mt. Gox là một tay chơi quá ‘gà’ và nên bị loại bỏ để những kẻ cao tay hơn thế chỗ”. Những rắc rối của Mt. Gox với pháp luật trong quá khứ, ví dụ như vụ kiện của CoinLab hoặc vụ chính phủ Mỹ “chiếm” 5 triệu USD vì vi phạm rửa tiền, là minh chứng điển hình cho luận điểm này. Thậm chí, sau một thời gian hoạt động, Mt. Gox vẫn phạm phải các rắc rối kĩ thuật rất căn bản.

Hiện tại, nhiều sàn giao dịch đã bắt đầu đứng lên lấp chỗ trống của Mt. Gox. Người ta đang bàn thảo nên làm điều gì tiếp theo để đảm bảo cho tương lai của các đồng tiền ảo này. Rõ ràng, các sàn giao dịch sẽ cần các tiêu chuẩn và luật lệ mới nhằm lấy lại lòng tin của cộng đồng, và ở thời điểm này các sàn giao dịch này đã bắt đầu đề xuất ra các tiêu chuẩn mới.

Tương lai của Bitcoin

Những người khác thì lại cho rằng các sàn giao dịch chỉ là một bước đệm trong quá trình phát triển của Bitcoin và các đồng tiền ảo. Khi người ta sẵn sàng dùng Bitcoin để chi trả và nhận Bitcoin khi bán hàng, chúng ta sẽ không cần mua/bán tiền thật bằng Bitcoin nữa.

“Các sàn giao dịch lớn mang tính chất quốc tế chỉ cần thiết trong các giai đoạn đầu của Bitcoin, khi chúng tôi cần tham khảo giá. Đến một ngày nào đó, rồi bạn sẽ không cần tới các sàn giao dịch nữa, vì nền kinh tế Bitcoin đích thực sẽ được khép kín”.

Việc một sàn giao dịch Bitcoin được cứu trợ đã từng xảy ra: Chính Mt. Gox đã mua lại Bitomat (Ba Lan) và hoàn tiền cho các khách hàng của sàn giao dịch này khi họ vô tình “xóa” mất các Bitcoin của người dùng. Song, việc cứu trợ tầm cỡ lớn cho Mt. Gox sẽ là hoàn toàn trái ngược với triết lý của Bitcoin và có vẻ cũng là không cần thiết. Giá Bitcoin đang tăng trở lại. Rất nhiều thế lực vẫn sẵn sàng thu hút người dùng đến với Bitcoin.

Còn vụ trộm với Mt. Gox? Nếu như chúng ta có thể biết được thủ phạm là ai, rất có thể hệ thống luật pháp truyền thống sẽ là người tìm ra thủ phạm. Các đơn vị hành pháp từng tham gia đánh sập Silk Road đã bắt đầu điều tra Mt. Gox và thậm chí còn gọi tận mặt một số tổ chức Bitcoin để xem xét tiến hành khởi tố.

Những kẻ có thể bị theo dõi đang bị theo dõi sát sao, song vụ trộm Mt. Gox đã xảy ra và không còn gì để cứu vãn cả. “Mọi người biết Mt. Gox quá kém cỏi. Tôi biết điều đó. Tôi biết tôi đã ngu ngốc khi giữ tiền ở đó, và giờ tôi phải chịu thiệt hại”, Erik Voorhees của Coinapault, người có 550 đồng Bitcoin (tương đương 255.000 USD) đặt tại Mt. Gox khi sàn giao dịch này sụp đổ chua xót khẳng định.